Конференција на Мардин

Најголемото достигнување на Мардинската конференција се должи на нејзиниот промотор, шејх Абд Аллах б. Бајах. По прославата на дводневната конференција, тој го побара оригиналниот ракопис на фатвата на Мардин на Ибн Тејмија, кој е ракопис на библиотеката Захирија (2757) архивиран во библиотеката Асад во Дамаск. Открил дека крајот на оригиналниот текст бил погрешно испечатен во модерните изданија, типографска грешка што драстично го менува значењето на реченицата.

Точна формулација:

„...со муслиманот ќе се постапува онака како што заслужува, а со оној кој отстапува од Патот/Законот на Исламот ќе се постапува (ју`амал) како што заслужува“.

Оштетена формулација:

„...со муслиманот ќе се постапува онака како што доликува, а со оној кој отстапува од Патот/Законот на исламот ќе се бори (јукатал) како што заслужува“.

Контекст:

Конференцијата на Мардин се одржа во турскиот град Мардин во март 2010 година, девет години по терористичките напади на 11 септември кои ја поттикнаа глобалната „Војна против тероризмот“. Целта на оваа конференција беше втемелување на мирен соживот меѓу муслиманите и немуслиманите во согласност со исламскиот закон. Главната тема беше правилното толкување на правниот указ (фатва) издаден од исламскиот научник Ибн Тејмија (1263-1328) за статусот на мултирелигискиот град Мардин за време на неговиот живот. Поправената фатва е пример за соживот кој го инспирира денешниот религиозен плурализам каде муслиманите и немуслиманите населуваат заеднички територии и држави. Овој исечок е крајот на оригиналниот ракопис на фетва на Мардин кој подоцна беше изменет. Автентичната фатва наведува дека муслиманите и немуслиманите треба да се третираат според нивните заслуги, додека фалсификуваната фатва наведува дека со немуслиманите треба да се соочи („ќе се бори“). Поради оваа и други причини, Ибн Тејмија често се прикажува како претходник на насилниот ислам. Меѓутоа, преиспитувањето на оваа фатва ги доведува во прашање екстремистичкото и ориенталистичкото читање на Ибн Тејмија.

Враќањето на оригиналните извори и нивно сместување во нивните соодветни историски и културни контексти е од витално значење за зачувување на интегритетот на религиозното знаење и спречување манипулации или погрешни толкувања. Дали процесот на критичко истражување, преку промовирање на подлабоко разбирање и контекстуална точност, служи и за подобрување на толеранцијата?