Fanny is de gastvrouw van het salon
Dit is een afbeelding van Fanny Arnstein uit 1804. Zij was een van de beroemdste mensen die een salon runde op het Congres van Wenen. Ze nodigde daar veel diplomaten uit om te discussiëren over politiek, literatuur en religie. Het feit dat ze Joods was, was geen probleem voor haar gasten, hoewel sommige van deze bezoekers tegen politieke rechten voor Joden waren. Senator Smidt bijvoorbeeld, de vertegenwoordiger van Bremen op het congres, wilde Joden volledige burgerrechten ontzeggen, maar hij bezocht Fanny's salon graag. Caroline von Humboldt was ook goed bevriend met veel Joden, maar ook zij vond dat ze niet dezelfde rechten moesten hebben als christenen. Haar man Wilhelm daarentegen had er een hekel aan om Joodse salons te bezoeken, maar verdedigde hun politieke gelijkheid met christenen.
Context:
Het Congres van Wenen, gehouden van november 1814 tot juni 1815, was een cruciale diplomatieke bijeenkomst om het post-Napoleontische Europa vorm te geven. Hoewel Napoleon tijdens de bijeenkomst een dreiging bleef vormen, kwamen de Europese leiders en hun ambassadeurs in Wenen bijeen om over de toekomst van het continent te beslissen zodra zijn bewind volledig was beëindigd.
Een van de belangrijkste taken van het Congres was het hertekenen van de kaart van Europa. De veroveringen van Napoleon hadden de territoriale grenzen en bestuurssystemen drastisch veranderd, waardoor het onmogelijk was om simpelweg de status quo van voor 1790 te herstellen. Het resultaat was dat diplomaten grote stukken land opnieuw tussen landen verdeelden, gebieden samenvoegden en verdeelden, en zelfs geheel nieuwe landen stichtten.
Een andere belangrijke kwestie die tijdens het Congres - of in de nasleep ervan - aan de orde kwam, was het opstellen van grondwetten voor de heringedeelde staten. Onder Napoleon hadden veel regio's ingrijpende veranderingen ondergaan, waardoor duidelijke regels voor het bestuur nodig waren. Deze grondwetten gingen vaak ook over religieuze verschillen, wat in Wenen leidde tot verhitte discussies over het toekennen van gelijke rechten aan religieuze minderheden, met name Joden. Napoleon had eerder tijdens zijn bewind meer rechten aan Joden toegekend, waardoor deze debatten nog urgenter en ingewikkelder werden.
Het Congres resulteerde ook in de vorming van de Heilige Alliantie, een pact tussen Rusland, Oostenrijk en Pruisen. Deze alliantie probeerde het christendom hoog te houden en het goddelijke recht van monarchieën te verdedigen tegen liberale en seculiere bewegingen. Hoewel het christendom centraal stond in het verbond, liepen de geloofsovertuigingen van de heersers uiteen: het orthodoxe christendom voor de Russische tsaar, het katholicisme voor de Oostenrijkse keizer en het protestantisme voor de Pruisische koning.
Samengevat legde het Congres van Wenen de basis voor een geherstructureerd Europa, door territoriale, constitutionele en religieuze kwesties aan te pakken en tegelijkertijd bondgenootschappen te koesteren die een tegenwicht moesten vormen tegen revolutionaire krachten in de decennia die zouden volgen.
Is het mogelijk om bevriend te zijn met mensen die je niet als gelijken wilt behandelen? Wat kan Fanny Arnstein gemotiveerd hebben om zulke mensen in haar salon te verwelkomen?
Zie voor meer informatie over dit en andere vredesverdragen