Het Edict van Saint-Germain: Plaatsen en gebouwen

Het Edict van Saint-Germain regelde de plaatsen en gebouwen waar protestanten hun godsdienst mochten houden. Het bevatte ook veel verboden. Gebouwen die protestanten in de voorgaande jaren hadden gebruikt, afgenomen of gekregen van katholieken moesten worden teruggegeven. In de stad Valence bijvoorbeeld hadden de protestanten tot 1562 de binnenplaats van een klooster gebruikt. Tegelijkertijd hadden de katholieke broeders er nog steeds hun intrek genomen. Na 1562 mochten de protestanten volgens het edict alleen nog buiten de stadsmuren de eredienst houden. Vieringen en prediking in de steden waren voor protestanten streng verboden. Discussies en conflicten over waar protestanten hun godsdienst mochten houden, bleven ook na het edict voortduren. Zij waren zelfs een van de belangrijkste oorzaken van het uitbreken van de eerste godsdienstoorlog in Frankrijk tussen 1562 en 1563.

Het Edict van Saint-Germain (1562) is een wettekst van de Franse koning. Het gaf de protestanten beperkte rechten om in Frankrijk hun godsdienst uit te oefenen. In de tientallen jaren daarvoor was het protestantisme in verschillende delen van Frankrijk populair geworden. De Franse koning, die zelf katholiek was, vervolgde aanvankelijk (in het begin) de protestanten. Hij beschouwde alles wat niet katholiek was als onwettig. Ondanks deze vervolging bleef het protestantisme in Frankrijk groeien. Eerst kwamen de protestanten bijeen en vierden ze hun geloof in het geheim. Na verloop van tijd begonnen zij zich ook in het openbaar te verzamelen en daar hun godsdienst uit te oefenen. Dit zorgde voor een gespannen (onrustige) situatie in heel Frankrijk.
Het Edict van Saint-Germain probeerde ervoor te zorgen dat protestanten en katholieken vreedzaam konden samenleven. Het gaf de protestanten beperkte rechten om buiten de steden hun geloof uit te oefenen. Er kwam echter verzet (weerstand) van de katholieke adel en rechters, die het onaanvaardbaar vonden om protestanten de rechten te geven om erediensten te houden. Door dit verzet bleef de spanning aanhouden. De protestanten geloofden dat ze nu in het openbaar hun godsdienst mochten vieren, maar werden soms toch aangevallen. Hierdoor besloten ze om de controle over te nemen van het lokale bestuur in verschillende Franse steden. Dit leidde tot de uitbraak van de eerste Franse godsdienstoorlog in de zomer van 1562. De volgende 37 jaar volgden verschillende godsdienstoorlogen en tijdelijke vredeswetten elkaar op.

16th century

Europa, Frankrijk

48.8989 / 2.0938

Edict van Saint-Germain

Penny Roberts, The most crucial battle of the wars of religion? The conflict over sites of reformed worship in sixteenth century France., Archiv fur Reformationsgeschichte, 89, 1998, 247-267

Yes

Christophe Schellekens