De katholieke missie in de Nederlandse Republiek
Aan het einde van de zestiende eeuw raakten de Nederlanden zowel religieus als politiek verdeeld. Die verdeeldheid werd opgelost met de Vrede van Münster in 1648, maar de religieuze breuk tussen de twee delen van de Nederlanden was niet volledig. In de Nederlandse Republiek was het gereformeerde protestantisme de overheersende geloofsbelijdenis, maar veel katholieken en ook mensen van andere geloofsovertuigingen, zoals joden, bleven in de republiek wonen of migreerden ernaartoe. In Amsterdam konden de joden hun geloof openlijk uitoefenen, terwijl het katholicisme in de republiek niet openbaar beoefend mocht worden. Toch bleven de katholieken de mis vieren in verborgen kerken. Deze afbeelding toont zo’n verborgen kerk in Amsterdam, genaamd ‘Onze Heer op zolder’, gesticht in de zeventiende eeuw. Van buitenaf is het niet herkenbaar als een kerk, maar de binnenkant is als die van een kleine kerk, met katholieke ornamenten (versieringen).
De Katholieke Kerk reageerde hierop door de ‘Hollandse Zending’ of ‘Hollandse Missie’ op te richten. Priesters en leden van katholieke ordes gingen als missionarissen in de Nederlandse Republiek de overgebleven katholieken in de privésfeer persoonlijk dienen (helpen). In sommige steden, zoals Dordrecht, had het lokale bestuur een strenge en onderdrukkende houding tegenover katholieken. In andere steden, zoals Leiden, hadden de katholieken meer vrijheid om hun geloof te blijven beoefenen. Daar kon priester Pouwels Claesz bijvoorbeeld nog altijd op straat komen in zijn kerkelijk gewaad, zonder dat hij last had van de plaatselijke overheid.
For more information on this and other peace treaties, see