Kaderovereenkomst van Ohrid: een Macedonisch model van multiculturalisme (#1)?

De Macedonische samenleving had in 2001 niet op een gewapend conflict gerekend. Men verwachtte dat de eisen van de minderheidsgroepen binnen de staatsinstellingen zouden worden ingewilligd (vervuld), zonder dat er sprake zou zijn van een gewelddadige escalatie (uitbarsting). Voor het gewapende conflict, gebruikte men de Ottomaanse geschiedenis van de staat om de erfenis van het gewone leven te illustreren. In 2000 lanceerde men in Skopje een artistiek project, namelijk Komşi Kapicik, met als doel de cultuur van de multiconfessionele (met meerdere geloofsovertuigingen) tolerantie in Macedonië te onderzoeken. Komşi Kapicik is een Turkse term voor een kleine deur die twee naast elkaar gelegen landgoederen met elkaar verbindt. Deze deur was aanwezig in de meeste huishoudens, ongeacht de religieuze of etnische afkomst van de families. De makers van het project stonden kritisch tegenover het idee om een westers model van multiculturalisme op te leggen, zonder rekening te houden met de lokale tradities en de geschiedenis van het gewone leven. Bovendien begon een groep deskundigen in de nasleep van de opstand in 2001 met de ontwikkeling van het idee van een ‘Macedonisch model van multiculturalisme’. Het idee was gebaseerd op de erfenis van het multiconfessionele gemeenschappelijke leven in Macedonië.
Het Akkoord van Ohrid is een regeling die in 2001 een einde maakte aan een zeven maanden durend conflict in Noord-Macedonië. De overeenkomst is ondertekend door de regering van Noord-Macedonië en vertegenwoordigers van de etnisch-Albanese gemeenschap in het land. De meeste, maar niet alle, etnische Albanezen in Noord-Macedonië zijn moslims. Etnische Macedoniërs zijn dan weer overwegend Oosters-orthodoxe christenen. Naast religieuze verschillen spreken beide groepen ook een andere taal. In de jaren voor 2001 waren de spanningen tussen de twee groepen hoog opgelopen. In de eerste helft van dat jaar veranderde dit in een openlijk conflict met geweld. Het Akkoord van Ohrid heeft dit conflict gestabiliseerd (gekalmeerd). Het zorgde voor de ontwapening (het verwijderen van wapens) van de Albanese burgerlegers. De overeenkomst voorzag ook in taalkundige en culturele rechten voor de minderheidsgroepen.