Охридски рамковен договор: комеморација на конфликтот од 2001 година (#1)

На 14 декември 2018 година, седумнаесет години по вооружениот конфликт во Северна Македонија во 2001 година, во селото Липково се одржа првата заедничка комеморација на цивилните жртви. Главните актери на комеморацијата беа Стојанче Ангелов, поранешен генерал мајор на македонските специјални сили и Абедин Зимбери, поранешен командант на воената полиција на Националната ослободителна армија. И Ангелов и Зимбери, положија цвеќе на гробовите на цивилните жртви во Липково и дадоа јавни изјави замеѓуетничко помирување. Според Ангелов, „иако имаме сосема поинаков поглед на настаните од минатото, мора да бидеме подготвени заедно да се бориме за иднината“.

Охридскиот рамковен договор е инструментот и решението со кое се стави крај на седуммесечниот конфликт во Македонија во 2001 година. Тој беше потпишан од Владата на Северна Македонија (тогашна Р.Македонија) и претставници на албанската етничка заедница во оваа земја. Повеќето, но не сите етничките Албанци во Северна Македонија се муслимани. Етничките Македонци се главно православни христијани. Покрај религиозните разлики, двете групи зборуваат и различен јазик. Тензиите помеѓу овие две групи настанаа во годините до 2001 година. Во првата половина на 2001 година, тензиите ескалираа во отворено насилство. Охридскиот рамковен договор овозможу намалување на насилството и решавање на конфликтот. Договорот, иницираше разоружување на албанските милитантни групи. Исто така, тој обезбеди јазични и културни права за малцинските групи.

For more information on this and other peace treaties, see

Henning P. Jürgens, Patrick Pasture, Bram De Ridder, Christophe Schellekens, Naum Trajanovski. Reports on historical peace treaties and agreements. Retopea Deliverable 2.3. (November 2022).

Title

Охридски рамковен договор: комеморација на конфликтот од 2001 година (#1)

content

НКонфликтот од 2001 година во Северна Македонија беше, и сè уште се одбележува на два различни начини. Во почетокот на 2010-тите, во Скопје започна масовен градежен проект наречен „Скопје 2014“. Проектот содржи повеќе од 137 меморијални објекти посветени на историски личности и настани главно од етничко-македонската историја. Само неколку години подоцна, сличен проект беше лансиран на „Плоштадот Скендербег“, мурал на кој се прикажани етничко-албански историски личности. И двајцата беа критикувани од експерти како проекти кои дополнително го делат македонското општество по етнички и верски линии.

Context

Questions

Како мислите дека едно општество треба да ги одбележи своите неодамнешни вооружени конфликти? Дали во македонскиот контекст можете да ја препознаете разликата помеѓу државните и индивидуалните напори за одбележување на конфликтот од 2001 година?