Hoeden of tulbanden?

De historica Filomena Viviana Tagliaferri heeft onlangs de tolerantie in de landen rond de Middellandse Zee bestudeerd. Zij vertelt ons dat in het verleden de bekering van een persoon tot de islam vaak werd aangeduid als "andare a prendere il turbante", wat betekent "de tulband gaan halen". Op dezelfde manier verwezen de islamitische Ottomanen en Mughals naar de Europeanen als "kulah-poshān" of "Hoedendragers".

Het pact of verbond van Umar bepaalde de regels waaronder niet-moslims zoals joden en christenen in moslimlanden mochten leven. De volgelingen van Mohammed hadden in de zevende eeuw grote delen van Arabië en het Midden-Oosten veroverd, landen waar veel verschillende godsdiensten woonden. Van deze godsdiensten genoten de joden en christenen een speciale status, omdat zij werden beschouwd als "mensen van het boek", vergelijkbaar met de moslims. Alle drie de godsdiensten baseerden zich op een heilige tekst die door een profeet of Messias was geopenbaard. Hoewel niemand het zeker weet, werden de regels voor niet-moslims waarschijnlijk vastgesteld door kalief Umar I, die regeerde van 634 tot 644. Een van de belangrijkste wetten was dat christenen en joden een speciale belasting, Jizya genaamd, moesten betalen aan de moslimregering. In ruil daarvoor kregen zij de status van Dhimmi, wat 'volk van bescherming' betekent. In de eeuwen daarna debatteerden veel moslimheersers en juristen over de precieze betekenis van het Pact van Umar en over de precieze regels die golden voor de Dhimmi in hun land. Interessant is dat veel van de bronnen waarover wij beschikken, getuigen dat de christenen en de joden zichzelf deze regels oplegden. In brieven aan Umar en aan een van zijn commandanten staat bijvoorbeeld dat zij de bescherming van de kalief zochten: "Toen u [Umar] naar ons [de christenen] kwam, vroegen wij u veiligheid voor ons leven, onze families en onze bezittingen, en de mensen van onze religie op deze voorwaarden. Die voorwaarden betroffen vooral respect van de christenen voor de moslims en het islamitische geloof, en een belofte om volgelingen van de islam niet te hinderen. De afgelopen jaren hebben politieke groeperingen ook gedebatteerd over de status van de Dhimmi. Sommigen zien hen als onderdrukten, terwijl anderen hun status zien als een belangrijk voorbeeld van religieuze tolerantie van de moslims.

21ste eeuw

Turkije, Midden-Oosten

+33.3333333333333 / +44.3833333333333

Organisaties en initiatieven

Filomena Viviana Tagliaferri, Tolerance Re-Shaped in the Early-Modern Mediterranean Borderlands: Travellers, Missionaries and Proto-Journalists (1683-1724), London-New York, Routledge, 2018.

Yes

Bram De Ridder