POLIN Museum voor de Geschiedenis van de Joden: Akte van de Confederatie van Warschau - religieuze tolerantie in het Pools-Litouwse Gemenebest en de grenzen ervan
De adel van het Pools-Litouwse Gemenebest, of Polen-Litouwen, ondertekende de Akte van de Warschau-Confederatie in 1573. Die oordeelde ‘dat de vrede tussen mensen met een ander geloof en een andere kerkdienst bewaard moest worden’. Het verwees naar de christelijke kerkgenootschappen, maar toch toonde het dat er een vrij tolerante sfeer was in het Gemenebest. Er waren geen bloedige godsdienstoorlogen of vervolgingen zoals in andere delen van Europa tijdens de Reformatie en de Contrareformatie. De sfeer van gematigde religieuze tolerantie had ook een invloed op de aanhangers van andere godsdiensten, waaronder Joden. De tentoonstelling in POLIN, het Museum voor de Geschiedenis van de Poolse Joden, toont ook de grenzen van die tolerantie. Er was nog altijd sprake van een conflict en de anti-joodse vijandigheid van de Katholieke Kerk was al aan de gang sinds de middeleeuwen. Het werd erger in de tijd van de Reformatie, toen de Katholieke Kerk in haar polemieken de Joden onterecht beschuldigde van het ontheiligen van de hostie. Een polemiek is een schriftelijke strijd tussen twee of meer partijen.
Co-existentie: Joodse musea als herinnering aan de eeuwenlange Joodse aanwezigheid en het samenleven met de lokale bevolking
Joodse musea in Europa tonen de behoefte van de Europese samenlevingen om hun moeilijke Joodse geschiedenis goed te maken en om de stilte rond de Holocaust te doorbreken. Ze laten het perspectief zien van een minderheid, die al vele eeuwen aanwezig is in de Europese geschiedenis en cultuur. Op die manier herinneren ze ons aan het multi-etnische verleden van sommige landen of regio’s, met multi-etnisch bedoelt men dat er verschillende bevolkingsgroepen met verschillende culturele en etnische achtergronden samenleven. Hun tentoonstellingen tonen de Joodse geschiedenis als onderdeel van de lokale geschiedenis. Ze benadrukken de perioden van vreedzame samenwerking en wederzijdse invloeden, maar ook de momenten van conflict en crisis. Ze tonen ook het bijzondere karakter van de Joodse cultuur op een bepaalde plaats. De Joodse musea willen de bezoekers openstellen voor het idee van culturele verscheidenheid en tolerantie.